Het bierbrouwproces verloopt in de volgende stappen:
Het schroten
Schroten is het malen of pletten van de mout. Door het pletten van de moutkorrel kan het daarin aanwezige zetmeel beter oplossen in het brouwwater. Het zetmeel kan dan vervolgens worden afgebroken tot suiker die de gist op zijn beurt omzet tot alcohol.
Het kaf, wat los komt van de gerst, mag niet worden beschadigd. Dit is later in het proces nog nodig voor het filteren van de wort. Het eindproduct van dit proces wordt schroot genoemd.
Het maischen
De geschrote mout wordt in water opgelost. Het mengsel wordt in verschillende stappen op verschillende (steeds hogere) temperaturen gebracht. Een algemene richtlijn is dat het in eerst wordt verwarmd tot 50°C, en op deze temperatuur blijft het een tijd rusten. Hierna wordt het verwarmd tot 65°C en nadat het weer een tijd gerust heeft wordt het verwarmd tot 75°C.
De lengte van deze intervallen beïnvloedt de smaak van het bier. Bij het maischen wordt tijdens de tweede periode het zetmeel omgezet in vergistbare suikers. Tijdens de derde periode wordt ook nog zetmeel omgezet in suikers, maar deze laatste suikers zijn niet vergistbaar, maar zorgen voor de zoete smaak en volheid van het bier.
Het klaren
Na het maischen is er een suikerrijke vloeistof overgebleven, waarin nog vaste bestanddelen ronddrijven. Deze bestanddelen zijn verder niet meer nodig en moeten er uit worden gefilterd. De geklaarde vloeistof die overblijft wordt wort genoemd.
Het koken van de wort
Wort is de basis van het bier. Dit bevat, zoals eerder genoemd, vergistbare en onvergistbare suikers. De verhouding tussen de zoetheid en het alcoholgehalte is cruciaal. Na het klaren wordt de wort gekookt.
Hop wordt toegevoegd aan het bier om verschillende redenen. Het geeft een bittere smaak, zorgt voor een stabiele schuimkraag, en bevordert de bewaring. Ook zorgt het er samen met het kookproces voor dat aanwezige eiwitten uitvlokken en afgefilterd kunnen worden. Een brouwer kan op verschillende momenten hop toevoegen om de smaak van het bier te beïnvloeden. Bij het koken stijgt de concentratie suikers nog door het verdampen van het water, waardoor het bier voller en zwaarder van smaak wordt.
De gisting
De wort wordt gefilterd en gekoeld. Om de kans op bacteriën zo laag mogelijk te houden, moet het koelproces zo snel mogelijk gebeuren. De koeltemperatuur bepaalt of de gisting lang of kort duurt. Bij een lage temperatuur (ongeveer 5°C) duurt de gisting langer en dan krijg je ondergistend bier. Als het bier niet verder wordt gekoeld dan tot kamertemperatuur, vindt er snelle gisting plaats. Dit wordt bovengistend bier genoemd.
Gist en lucht worden na het koelen toegevoegd. Gistcellen hebben voor hun reproductie zuurstof nodig, vandaar dat er lucht toegevoegd wordt. De vergistbare suikers uit het wort worden omgezet in alcohol, koolzuurgas en smaakstoffen. Dit wordt de hoofdgisting genoemd.
Op dit moment is er voor het eerst sprake van bier! Jong bier is bier dat maar één keer gegist wordt. Dit product heeft weinig smaak, noch koolzuur.
De lagering
Na het gisten wordt het bier in lagering gezet. Tijdens deze fase wordt het bier prikkelend en bruisend. Hoewel de meeste brouwers tegenwoordig gebruik maken van grote metalen roestvrij stalen ketels, worden traditioneel eikenhouten vaten gebruikt. Deze vaten geven smaak aan het bier en bepalen het karakter ervan. De unieke kwaliteit van sommige Belgische bieren is te danken aan deze oude rijpingsmethode.
Het bottelen
Soms wordt bier, voordat het gebotteld wordt, nog eens gefilterd. De gist wordt verwijderd en een helder bier is het resultaat. Net als pasteurisatie zorgt dit ervoor dat er geen verandering van smaak in de fles plaatsvindt. Pasteurisatie zorgt er ook voor dat het bier langer houdbaar is.
Veel witbieren worden niet gefilterd. Dit zorgt voor de typisch troebele kleur. Bij de meeste zwaardere bieren, zoals de trappisten, die ook niet worden niet gefilterd, vindt nagisting in de fles plaats.
Naast bottelen, waarbij het bier over de flesjes verdeeld wordt, is het ook mogelijk dat het bier op vaten wordt gedaan. Biet van ’t vat is frisser, bruisender en helderder. Zwaardere bieren worden meer gewaardeerd wanneer ze uit een flesje geschonken worden.
Bovenstaand is de beschrijving van het standaardproces van de bierbrouwerij. De kleinste afwijking zorgt voor een andere biersoort. Vandaar dat er zo verschillende lekkere biertjes bestaan.